I. VIÊM PHẾ QUẢN CẤP TÍNH
Thường do phong hàn, phong nhiệt, khí tóa gây ra.
Ứng dụng bài thuốc chữa viêm phế quản bằng Đông y cổ truyền
- Phong hàn: gặp ở giai đoạn đầu của viêm phế quản cấp.
- Triệu chứng: ho ra đờm loãng, trắng, dễ khạc, sốt sợ lạnh, nhức đầu, chảy nước mũi, ngứa cổ, khàn tiếng, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch phù.
- Phương pháp chữa: sơ phong tán hàn, tuyên phế (chữa ho, trừ đờm).
Bài thuốc:
Tía tô 12g
Lá hẹ 10g
Kinh giới 10g
Trần bì 6g
Xuyên khung 6g
Bạch chỉ 8g
Rễ chỉ thiên 8g
Sắc uống ngày một thang.
- Phong nhiệt: thường gặp ở viêm phế quản cấp và đợt cấp của viêm phế quản mãn tính.
Triệu chứng: ho khạc ra nhiều đờm màu vàng, vàng dính, họng khô, họng đau, sốt, nhức đầu, sợ gió, rêu lưỡi mỏng vàng, mạch phù sắc.
Phương pháp chữa: sơ phong thanh nhiệt, tuyên phế (chữa ho, trừ đờm).
Bài thuốc:
Tang diệp 16g
Rễ cỏ chanh 8g
Rễ cây dâu 12g
Bán hạ chế 8g
Bạc hà 8g
Cúc hoa 8g
Rau má 12g
Xạ can 4g
Lá hẹ 8g
Rễ chỉ thiên 8g
Sắc uống ngày một thang.
- Khí táo: gặp ở viêm phế quản cấp tính, mùa thu trời hanh.
Triệu chứng: ho khan nhiều, ngứa họng, miệng khô, họng khô, nhức đầu, mạch phù sắc.
Phương pháp chữa: thanh phế nhuận táo, chỉ khái.
Bài thuốc:
Tang diệp 12g
Thạch cao 12g
Cam thảo 6g
Mạch môn 12g
Tỳ bà diệp 12g
Hạnh nhân 8g
Gừng 4g
A giao 8g
Đẳng sâm 16g
Sắc uống ngày một thang.
Tang diệp (Dược liệu quen thuộc từ cây dâu tằm)
- VIÊM PHẾ QUẢN MÃN TÍNH
Đợt cấp của viêm phế quản mãn tính thường được chữa như viêm phế quản cấp. Nếu không có đợt cấp tính thì chia làm hai thể sau:
- Đàm thấp:
Triệu chứng: ho hay tái phát, trời lạnh ho tăng lên, đờm dễ khạc, sức trắng loãng hoặc thành cục dính, buổi sáng ho nhiều, ngực đầy tức, ăn kém, rêu luỡi trắng dính, buổi sáng ho nhiều, ngực đầy tức, ăn kém, rêu lưỡi trắng dính, mạch phù hoạt.
Phương pháp chữa: táo thấp hóa đàm, chỉ khái.
Bài thuốc:
Vỏ quýt sao 10g
Vỏ vối sao 10g
Hạt cải trắng 10g
Bán hạ chế 8g
Cam thảo dây 8g
Ba đậu chế 4g
Sắc uống ngày một thang.
Nếu tỳ, thận dương hư gây ho, đờm nhiều,ngực sườn đầy chướng,miệng khát mà không muốn uống nước, bị nôn, lưng và chân tay lạnh, hoa mắt, chóng mặt, thở ngắn, hồi hộp, lưỡi bệu, rêu lưỡi trắng trơn, mạch huyền hoạt. Phương pháp chữa là ôn dương lợi thấp trừ đờm, dùng bài thuốc: Linh quế truật cam thang gia vị.
Bạch truật 8g
Cam thảo 4g
Phục linh 16g
Quế chi 12g
- Nếu hoa mắt, hồi hộp, gia thêm: Bán hạ chế 8g, Gừng sống 4g.
- Nếu chân tay lạnh, lưng yếu gia thêm: Phụ tử chế 12g, Gừng 4g, Bạch thược 12g.
Tùy vào từng nguyên nhân gây bệnh mà các thầy thuốc sẽ đưa ra cách chữa trị phù hợp
- Thủy ẩm (hàn ẩm): thường gặp ở những bệnh viêm phế quản mãn tính, kèm theo giãn phế nang ở người già, người giảm chức năng hô hấp, tâm phế mạn tính... của y học hiện đại.
Triệu chứng: ho hay tái phát, khó thở, đờm lọc xọc trong họng, trời lạnh ho tăng lên. Khạc đờm nhiều loãng trắng. Sau khi vận động nhiều các triệu trứng trên càng rõ, có thể không nằm được sợ lạnh, rêu lưỡi tắng trơn, mạch tế nhược.
Phương pháp chữa: ôn phế hóa đàm.
Bài thuốc:
Ma hoàng 6g
Quế chi 6g
Can khương 4g
Tế tân 4g
Ngũ vị tử 6g
Bán hạ chế 8g
Cam thảo 4g
Bạch tiền 4g
- Nếu ho nhiều gia thêm: Tử uyển 12g, Khoản đông hoa 8g.
- Đờm lọc xọc nhiều gia thêm: Dình lịch tử 12g.
Tài liệu lớp bồi dưỡng chuyên sâu Đông Y.
Trung ương hội Đông Y Việt Nam
Hội Đông Y tỉnh Thái Nguyên.
